اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش آموزان

 

امروزه سطح سلامت افراد جامعه از مهمترین شاخص های توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود. ابعاد سلامت (Health) از دیدگاه سازمان جهانی سلامت (World Health Organization ) شامل سه مولفه فیزیکی (Physical)، ذهنی (Mental) و اجتماعی (Social) است. از طرفی دیگر این سه عامل با یکدیگر در تعامل بوده و هر گونه اختلال در یکی از موارد می تواند جنبه های دیگر را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

راستای بدنی مناسب و سلامت عضلانی-اسکلتی بخش مهمی از سلامت فیزیکی است. وضعیت بدنی (پاسچر) مطلوب از جنبه های مختلف دارای اهمیت بوده و اختلال در ساختار بدن علاوه بر عوارضی همانند درد، بدشکلی و اشکال در عملکرد فرد ممکن است باعث مشکلات ذهنی و روابط اجتماعی نامناسب نیز گردد.

 

اختلالات عضلانی-اسکلتی به آسیب ها، ضایعات و مشکلات مفاصل، استخوان ها، عضلات و تاندون ها گفته می شود. این اختلالات باعث بروز علایم و مشکلاتی در نواحی مختلفی از بدن چون اندام های فوقانی، تحتانی و ستون فقرات می گردند.

اختلالات وضعیتی (پاسچرال) به عنوان شایع ترین اختلالات سیستم عضلانی-اسکلتی در کودکان و نوجوانان شناخته می شوند.

عضلات باید از قدرت و انعطاف پذیری مناسب در جریان فعالیت های روزمره برخودار باشند تا از این طریق حمایت مناسبی از بدن فرد ایجاد گردد. همچنین ضروری است که مفاصل بدن نیز دامنه حرکتی طبیعی داشته باشند. وضعیت بدنی و قدرت عضلانی مناسب همراه با حفظ دامنه حرکتی طبیعی مفاصل باعث می گردد اعمال و فعالیت های حرکتی به نحو مطلوب تری انجام شوند و از آسیب ها، صدمات و درد به میزان زیادی جلوگیری گردد. یک سیستم عضلانی-اسکلتی سالم می تواند عملکرد ذهنی و روابط اجتماعی فرد را نیز تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین بر رفتار شخص نیز موثر است.

 

اهمیت موضوع:

اختلالات عضلانی-اسکلتی به علت اعمال فشارها و نیروهای غیر طبیعی به مفاصل، استخوان ها و عضلات می توانند باعث ایجاد دردهای مفصلی و عضلانی گردند. دردهای اسکلتی-عضلانی از مهمترین عوامل ایجاد درد در دانش آموزان و نوجوانان می باشند. این اختلالات همچنین درصورت بی توجهی و عدم درمان صحیح عامل تغییر شکل مفاصل در طی زمان هستند که ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشند.

امروزه پیشرفت و توسعه در حوزه فناوری، سبک زندگی خاص و کم تحرکی شرایطی را ایجاد کرده اند که همه افراد جامعه در معرض اختلالات عضلانی-اسکلتی قرار دارند که این اختلالات بر اساس ناحیه درگیر، زمینه دردهای عضلانی-اسکلتی همانند دردهای گردنی، سینه ای، کمری، شانه ها، عضلات و مفاصل ران، زانو، مچ پا و ... را فراهم می کنند. گاهی ناهنجاری های مادرزادی علت اختلال هستند که در این موارد می توانند بدون اثر عوامل اکتسابی ایجاد گردند.

با توجه به اینکه دانش آموزان در سنین رشدی قرار دارند و دستگاه های بدنی آنها در وضعیت شکل گیری است، تشخیص به موقع اختلالات عضلانی-اسکلتی باعث آگاهی بخشی والدین و کودکان جهت پیشگیری و درمان های لازم می گردد. عدم شناسایی، اصول پیشگیری و درمان های لازم  مرتبط با اختلالات عضلانی-اسکلتی عاملی مهم در جهت بروز علایم و مشکلات بیشتر در آینده است.

به طورکلی، اختلالات وضعیتی (پاسچرال) در دختران در مقایسه با پسران بیشتر دیده می شوند. عواملی چون موقعیت و فضای ورزشی نامناسب، کم تحرکی و مشکلات ذهنی یا شخصیتی ممکن است در این ارتباط نقش داشته باشند.

 

علل اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش آموزان

مهمترین عوامل ایجاد اختلالات عضلانی-اسکلتی در دانش آموزان شامل موارد زیر است:

  • وراثت یا عوامل ژنتیکی

  • ناهنجاری های مادرزادی

  • اختلالات رشدی

  • وضعیت های ثابت بدنی و نادرست (پاسچر نامناسب)

  • فقر حرکتی یا کم تحرکی

  • حرکات بدنی نادرست

  • وضعیت های نادرست به هنگام استفاده از تجهیزاتی چون انواع رایانه ها و تلفن همراه

  • ضعف و کوتاهی عضلات

  • صدمات عضلانی-اسکلتی

  • بیماری های عضلانی-اسکلتی

  • عادات و الگوهای نامناسب یا سبک زندگی نادرست

  • توجه ناکافی به زنگ ورزش

  • فضای ناکافی برای تحرک

  • وزن، شکل و طریقه حمل کیف یا کوله پشتی به صورت نامناسب

  • انجام تکالیف درسی در وضعیت های نامناسب

  • صندلی و نیمکت های غیر استاندارد

  • وزن زیاد یا چاقی

  • خستگی عضلانی و استراحت ناکافی

  • کفش نامناسب

  • بیماری ها و اختلالات متابولیکی

  • تغذیه نامناسب

  • مشکلات ذهنی و شخصیتی همانند اعتماد به نفس پایین، کم رویی، احساس حقارت، اختلال توجه، اضطراب و افسردگی

  • بی توجهی یا کم توجهی در آموزش وضعیت های صحیح بدنی و تحرک

  • افزایش سن

 

اختلالات وضعیتی در دانش آموزان

اختلالات وضعیتی (پاسچرال) مهمترین مشکلات عضلانی-اسکلتی در دانش آموزان محسوب می شوند که ممکن است در ارتباط با موارد زیر باشند:

  • وضعیت سر به جلو Forward head posture (فوروارد هد پاسچر)

  • گردن کج Torticollis (تورتیکولی)

  • شانه نامتقارن Uneven shoulder (افتادگی شانه)

  • پشت گرد Round back (کایفوز Kyphosis)

  • پشت صاف Flat back (فلت بک)

  • افزایش قوس کمری Lumbar hyperlordosis (کمر گود یا هایپرلوردوز)

  • انحراف جانبی ستون فقرات Scoliosis (اسکولیوز)

  • زانوی پرانتزی Genu varum (ژنو واروم)

  • زانوی ضربدری Genu valgum (ژنو والگوم)

  • کف پای صاف Flat foot (فلت فوت)

  • شست کج Hallux valgus  (هالوکس والگوس)

 

نویسنده: فیزیوتراپیست ابراهیم برزکار

*استفاده از مطالب فقط درصورت ذکر منبع وبلاگ و نام نویسنده مجاز است.

 

مطالب مرتبط

 معرفی کتاب من

 

موضوعات وبلاگ

مقالات فیزیوتراپی

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

تصویر و ابتدا-انتهای عضلات اندام های فوقانی و تحتانی 

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)

مقالات رادیولوژی

 

طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا 

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)

 

ویدیوها در آپارات

 

ابعاد گوناگون سلامتی

 

تعریف سلامتی و عوامل موثر بر آن

 

تعریف سلامتی

• عبارت است از رفاه کامل جسمی ، روحی ، اجتماعی و معنوی ونه فقط نداشتن بیماری و معلولیت

• مفهوم سلامت دارای ابعاد گسترده ای است که دستیابی به آن نیازمند شناخت هرچه بهتر این ابعاد ، حفظ و ارتقای این شناخت و تلاش گروهی و بین بخشی در راستای رسیدن به اجزای تشکیل دهنده آن است.

• در حال حاضر باور عمومی بر این است که مقوله سلامت ، امری است که تمامی دستگاه ها و سازمان ها را در یک کشور و بلکه همه کشورهای جهان را در بر میگیرد و صرفاٌ مرتبط با سازمان یا حتی کشور خاصی نیست.
 
 

عوامل موثر بر سلامت

• متغیرهای اجتماعی

• متغیرهای روانی

• متغیرهای معنوی

• متغیرهای بیولوژیک
 
 

متغیرهای اجتماعی

• فقر و دارایی

• جغرافیا

• جهل و دانایی

• تجارت

• امنیت

• قانون و مقررات

 

متغیرهای روانی معنوی

• قناعت و حرص

• توکل و بی پناه

• پرکار و تنبل

• ایثارگر و طلب کار

 

متغیرهای بیولوژیک

• میکروب

• قارچ

• انگل

• ژن

• .....

 

عوامل تهدید کننده سلامت

• بیماریهای مسری و غیر مسری

• آسیب ها

• محصولات مصرفی

• خشونت

• بلایای طبیعی

 

عوامل خطر و پیامدهای ناشی از مواجهه با آنها

فشار خون بالا : سکته ، بیماری ایسکمیک قلبی و ...

• کلسترول بالا : سکته مغزی ، بیماری ایسکمیک قلب

• اضافه وزن : سکته مغزی ، بیماری ایسکمیک قلب ، دیابت ، استئوآرتریت ، سرطان اندومتر و پستان و ...

• مصرف کم سبزیجات : سکته مغزی ، بیماری ایسکمیک قلب ، سرطان کولورکتال ، معده ، ریه و سرطان مری

• عدم فعالیت فیزیکی : سکته ، بیماری ایسکمیک قلب ، سرطان پستان ، کولون ، دیابت و ...

• کم وزنی : افزایش مرگ و میرهای ناشی از اسهال ، مالاریا ، سرخک ، پنومونی ، سایر بیماریهای عفونی وحول تولد

• فقر آهن : کم خونی ، افزایش مرگ مادران و نوزادان

• کمبود ویتامین A: افزایش موارد اسهال ، مالاریا ، مرگ ومیر مادران ، بیماریهای ناشی از کمبود ویتامین A

• کمبود روی : افزایش موارد اسهال ، پنومونی

 

• روابط جنسی غیر ایمن : افزایش موارد ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی/ ایدز ، بیماریهای آمیزشی ، سرطان گردن رحم و ....

• عدم تنظیم خانواده مناسب : افزایش مرگ و میر و ابتلاء مادران به بیماریهای مختلف ، کودکان ناخواسته ، رشد نامناسب کودکان و افزایش بیماریهای آنان ، افزایش مشکلات فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی و ....

• دخانیات : سرطان ریه ، راه های تنفسی ، گوارشی و سایر سرطانها ، بیماریهای انسدادی ریه ، بیماریهای قلبی و ...

• سوء مصرف مواد ( اعتیاد به مواد مخدر ) : انتقال ویروس نقص ایمنی انسانی/ ایدز ، عوارض ناشی از دوز بیش از حد ، خودکشی ، تروما و ....

 

• الکل : سکته مغزی ، بیماری ایسکمیک قلب ، فشار خون بالا ، دیابت ، سرطان کبد ، سرطان دهان ، پستان ، مری ، سیروز کبدی ، صرع ، سقوط از بلندی ، تصادفات ، غرق شدگی ، دیگرکشی و ...

• آب ، فاضلاب و بهداشت فردی نامناسب : توسعه بیماریهای مختلف عفونی بخصوص انواع اسهال ها و ...

• آلودگی هوای شهرها : افزایش بیماریهای قلبی – عروقی ، تنفسی ، سرطان ریه ، مرگ و میر کودکان و افراد مسن و ...

• دود ناشی از سوخت های مختلف در محیط بسته : عفونت های حاد تنفسی در کودکان ، بیماریهای تنفسی ، سرطان ریه ، مرگ و میر ناشی از مسمومیت با گازها و ...

 

• سرب: افزایش بیماریهای قلبی – عروقی ، عقب ماندگی ذهنی

• اثرات ناشی از بلایای طبیعی : افزایش مرگ و میر ،آسیب های فیزیکی ، افزایش بیماریهای گوناگون ، سوءتغذیه و ...

• عوامل زیان آور شغلی : انواع بیماریهای حاد و مزمن ، سرطان ها و حوادث شغلی مختلف

• استرس های ارگونومیک : بیماریهای اسکلتی ، عضلانی و ...

• آلودگی صوتی : کاهش شنوائی ، کری دائمی ، پرفشاری خون و ....

• تزریقات غیر ایمن : ایدز ، هپاتیت B، C، سرطان و سیروز کبدی

• سوءرفتار جنسی : افسردگی ، اختلال هراسی ، خودکشی و ...

 

سلامت محيط و توسعه پايدار

• آب ، هوا ، خاك ، غذا ، جانوران و گياهان و … ومحيط پيرامون ما بيشترين تاثير را بر سلامت انسان دارند .

• حفظ محيط زيست ، منابع آبي ، جلوگيري از آلودگي هوا ، امنيت غذائي ، كاهش آلاينده هاي محيطي ، پيشگيري و كنترل بيماريها ، سلامت جانـوران و گيـاهان ) اكوسيستم (، سلامت محيط هاي آموزشي ، محيط كار ، تغيير شيوه زندگي ، رفتارهاي فردي و اجتماعي ،‌ آموزش و پرورش و توانمند سازي جامعه ازمهمترين الويت هاي مداخله اي ما در تامين ، حفظ و ارتقاء سطح سلامت جامعه و رسيدن به توسعه پايدار است .

 

دسترسي به آب سالم

يكي از مهمترين شاخص هاي توسعه

• 60 تا 70 در صد بدن انسان و بخش عظيمي از بافت گياهي را آب تشكيل مي دهد

• 75% سطح كره زمين آب است كه97% آن شور ، حدود 2% بصورت يخهاي قطبي و تنها 1% آن آب شيرين قابل دسترسي مي باشد

• وبا ، حصبه ، انواع اسهال ها ، اسهال خوني ، خون ادراري ، عفونت هاي پوستي و چشمي ،‌ تب زرد ، تب دانگ ، هپاتيت ويرال و … از طريق آب آلوده انتقال مي يابد .

• سالانه حدود 1500 ميليون اسهال و 4 ميليون مرگ و مير زير 5 سال

 

 مهمترين عوامل آلوده كننده آب:
 
 فاضلاب هاي خانگي و روان آب هاي شهري ، فاضلاب هاي صنعتي و روان آب هاي كشاورزي ، نا مناسب بودن سيستم هاي جمع آوري و دفع زباله و ..... است

بهداشت آب ( فعالیتها )

 

پایش سلامت آب از طریق :

    1. کلر سنجی روزانه آب آشامیدنی
    2. آزمایشات میکروبی و شیمیائی آب آشامیدنی
    3. بازدید از منابع آبی و صدور گواهی بهداشتی برای منابع سطح استان
    4. پایش وضعیت بهداشتی تولید کنندگان آب بسته بندی
    5. پایش وضعیت بهداشتی مراکز آبی تفریحی
    6. پایش سلامت آب در روستاها
    7. توسعه استفاده از کلر مادر در روستاهای فاقد شبکه لوله کشی
    8. مقابله با آلوده کنندگان منابع آبی و برخورد قانونی با آنان
    9. پایش عملکرد سازمانهای تامین کننده آب شرب شهروندان

 

بهداشت هوا

• انسان قادر است 5 هفته بدون غذا و 5 روز بدون آب زندگي نمايد . اما قدر نيست 5 دقيقه فقدان هوا را تحمل نمايد .

• انسان روزانه به حدود 22كيلو گرم اكسيژن نياز دارد

• آلودگي هاي مختلف هوا از مهمترين علل بيماري هاي تنفسي (برونشيت ، آسم ، آمفيزم ، سرطان و…) ، قلبي - عروقي ، سكته مغزي وافزايش مرگ و مير مي باشند .

• باران هاي اسيدي ناشي از آلودگي هوا باعث تخريب جنگل ها ، منازل مسكوني و بناهاي تاريخي مي گردد .

 

مهمترين علل آلودگي هوا

• وسائط نقليه(مهمترين)

• آلودگي هاي خانگي

• آلودگي هايصنعتي

• آلاينده هايطبيعي

پایش سلامت هوا از طریق :

    1. مشارکت در برنامه های کنترل آلودگی هوا
    2. اندازه گیری برخی آلاینده های هوا
    3. اعلام شرایط اضطراری آلودگی هوا
    4. مشارکت در برنامه های کنترل مصرف دخانیات
    5. برخورد قانونی با متخلفین آلوده کننده هوا

بهداشت هوا ( فعالیتها )

 

توليد و عرضه غير بهداشتي غذا

• نداشتن شرايط توليد ) فضاي فيزيكي ، ابزار و وسائل كار (

• عدم رعايت بهداشت فردي و عمومي

• استفاده از مواد اوليه آلوده و فاقد كيفيت

• عدم رعايت فرمولاسيون و فرايند صحیح توليد

• تقلب ، استفاده از افزودني هاي غير مجاز

• حمل و نقل نامناسب

• نگهداري و عرضه غير بهداشتي آن و…

مي توانند سلامت انسان را به مخاطره اندازند

 منبع:http://www.mums.ac.ir

مقالات فیزیوتراپی 

مقالات استخوان شناسی

مقالات آناتومی اندام فوقانی

مقالات آناتومی اندام تحتانی

مقالات آناتومی ستون فقرات

مقالات حرکت شناسی (کینزیولوژی)

مقالات سیستم عضلانی-اسکلتی، بیماری ها و اختلالات مربوطه

مقالات شکستگی استخوانها و جراحی های ارتوپدی

مقالات روماتولوژی (شامل اصطلاحات،اختلالات و بیماریهای روماتیسمی و روماتیسم خارج مفصلی)

مقاله های دستگاه عصبی مرکزی و محیطی (cns & pns)

مقالات سیستم عصبی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقالات سیستم تنفسی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مقاله های سیستم حسی، درد و موضوعات آن

مقالات سیستم عروقی، بیماریها و اختلالات مربوطه

مروری بر آناتومی سیستم عصبی، عضلانی و اسکلتی ازطریق تصاویر 

اخبار کنگره ها و سمینارهای فیزیوتراپی 

مهمترین اخبار دکترای حرفه ای فیزیوتراپی

مطالب و موضوعات متفرقه (مقالاتی درباره فشار خون، دیابت، بیوفیزیک، رادیولوژی،فیزیولوژی و تست خون، برخی از بیماری ها و...)

مقالات ورزش و تغذیه (شامل موضوعات تحرک و فعالیت بدنی،تغذیه صحیح،چاقی،اضافه وزن،کنترل وزن و غیروه)

مقالات قلب و عروق (شامل مفاهیم، اختلالات و مقاله های آموزشی)


طبقه بندی مطالب بر اساس ناحیه بدن

مقالات ستون فقرات

مقالات شانه

مقالات آرنج

مقالات مچ و انگشتان دست

مقالات لگن، مفصل هیپ و ناحیه ران

مقالات زانو

مقالات مچ پا و پا 

مقالات سیستم عصبی (cns & pns)